Els de Busser (Faculteit Governance and Global Affairs), Ayo Adedokun (LUC The Hague) en David Fontijn (Faculteit der Archeologie) zijn genomineerd voor de LUS-onderwijsprijs 2020-2021.

Topstukken uit de Nederlandse bronstijd zijn nu te zien in het Rijksmuseum van Oudheden.

Onderwijs, Onderzoek

Lezing

Een goud- en zilverschat van munten en sieraden uit de vroege Middeleeuwen is opgedoken in Twente. Waarschijnlijk werden de kostbaarheden bewust achtergelaten. De Volkskrant interviewde archeoloog Frans Theuws over deze unieke vondst.

Ze worden wel de laatste getuigen genoemd, de sporen van de Tweede Wereldoorlog in het landschap. Samen met vrijwilligers en studenten zoeken onder meer Leidse archeologen naar bomkraters, loopgraven en onderduikholen. Dagblad Trouw schreef er een uitgebreid artikel over.

Jagers-verzamelaars zorgden al 125 duizend jaar geleden voor verandering van ecosystemen, dat blijkt uit een interdisciplinaire studie van archeologen van de Universiteit Leiden in samenwerking met andere wetenschappers. Verschillende media schreven over dit belangrijke nieuwe inzicht.

De Neanderthaler is inmiddels uitgestorven, of leeft een deel van hen toch nog voort in ons? Archeoloog Gerrit Dusseldorp vertelt in de podcastserie Alledaagse Vragen hoeveel we op deze oermens lijken.

Met de knieën in het zand en graven: vanaf maandag 17 mei speuren tweehonderd archeologie studenten van Leiden Universiteit naar bijzondere vondsten in de Osse ondergrond. De Osse gemeente heeft hoge verwachtingen bij het zogeheten ‘veldpracticum’ van de universiteitsstudenten.

Vroege Neanderthalers in Spanje hielden mogelijk een winterslaap. Archeoloog Gerrit Dusseldorp werd geïnterviewd over dit nieuws in het radioprogramme Nieuwsweekend.

De suggestie dat complexe zingeving afhankelijk is van het leven in grote groepen en het hebben van schrift is pertinent onjuist. Dat bepleit archeoloog Gerrit Dusseldorp in een opiniestuk in de Volkskrant.

Haar blijft slecht bewaard in de fossiele archieven. Wat weten we wel? Het NRC stelde deze vraag aan archeoloog Gerrit Dusseldorp.

Lezing

De Leidse historicus Fenneke Sysling en bestuurskundige Joris van der Voet worden dit jaar lid van De Jonge Akademie van de KNAW.

Eduard Fosch-Villaronga ontvangt een Starting Grant van de European Research Council (ERC). Met deze subsidie van 1,5 miljoen euro worden jonge getalenteerde wetenschappers in staat gesteld hun eigen project te starten, een onderzoeksteam te leiden en hun ideeën te implementeren.

Kaya Peerdeman schreef samen met haar collega's een wetenschappelijk artikel over pijnvermindering door verbeelding. Daarvoor heeft de gezondheidspsychologe de prijs gewonnen voor beste academische artikel 2015-2016 van de Postgraduate School For Research and Education in Experimental Psychopathology…

Als onderdeel van Leiden European City of Science reikte de KNAW gister in het Academiegebouw de vierjaarlijkse Lorentzmedaille uit aan natuurkundige Daan Frenkel. De uitreiking was in samenwerking met het Lorentz Center en werd bijgewoond door minister van Onderwijs Cultuur & Wetenschap Robbert Dij…

Peter Bos, universitair hoofddocent aan het Instituut Pedagogische Wetenschappen, ontvangt de J.J. Groen Prijs (30.000 euro) voor zijn onderzoek naar de vraag waarom sommige mensen uit zichzelf zorgzaam en empathisch zijn en anderen juist niet. De bevindingen van zijn onderzoek hebben grote potentie…

Wiskunde en Natuurwetenschappen, Sterrewacht Leiden (STRW)

Paarden werden voor het eerst getemd in Zuidwest-Rusland, concludeert een internationaal team van wetenschappers in het gerenommeerde tijdschrift Nature. Daarmee lossen zij een oud archeologisch vraagstuk op. Maar die domesticatie heeft opvallend genoeg niet bijgedragen aan de snelle verspreiding van…

Dr. Arjan Louwen mag zichzelf sinds donderdag doctor in de Archeologie noemen. Hij heeft voor de Universiteit Leiden vier jaar lang onderzoek gedaan naar hoe mensen in de tijdsperiode 1300 tot 400 BCE hun geliefden begroeven. 'Het voelt alsof ik deze mensen leerde kennen.', zei hij in het interview…

Beschavingen in het Amazonegebied van voor de Spaanse verovering waren een stuk dichtbevolkter en complexer dan historici decennia lang hebben gedacht. Leidse archeologen Marlena Antczak en Martin Berger reageren op nieuwe informatie vanuit Duits onderzoek.

Nieuwe genetisch onderzoek werpt licht op de sociale organisatie van de Neanderthaler-samenleving. Archeoloog Gerrit Dusseldorp reflecteert hierop in een artikel in de Volkskrant. De nieuwe resultaten lijken eerder onderzoek van hem te ondersteunen: het uitsterven van Neanderthalers had misschien…

Een tiental studenten archeologie van de Universiteit Leiden zoekt deze maand samen met vrijwilligers een gedeelte van de Utrechtse Heuvelrug bij Elst af naar eeuwenoude grafheuvels. De Gelderland volgde de groep op de voet. 'Ja hoor, we hebben hoogstwaarschijnlijk een grafheuvel gevonden.'

In het zuid-oosten van Zuid-Afrika graaft steentijd-archeoloog Gerrit Dusseldorp van de Universiteit Leiden een bijzondere vindplaats op. Op die plek leefde 70.000 jaar geleden de vroeg-moderne mens. Dusseldorp is op die plek op zoek naar de spullen van die allereerste mensen. Gerrit Dusseldorp werd…

Deze week is er weer een nieuwe aflevering van de podcast ‘Oudheid’ te beluisteren, met deze keer als gast prof. Dr. Bleda Düring, hoogleraar archeologie van West-Azië. In deze aflevering komt van alles aan bod rondom het neolithicum van Turkije; de opkomst van landbouw, domesticatie van dieren en planten…

Onderwijs, Onderzoek

Leeggehaalde graven zijn niet altijd ten prooi gevallen aan rovers, denken archeologen. Het kan ook een ritueel zijn geweest. Onderzoek van onder meer Dr. Martine van Haperen staat centraal in een artikel in de NRC.

In KIJK Magazine geven ze antwoord op verschillende “wat als…”-scenario’s, waaronder de vraag: “hoe zouden de afgelopen duizenden jaren zijn verlopen als de neanderthalers niet waren uitgestorven?”

Wanneer heb je voor het laatst vuur gemaakt? Geen kaars aansteken met een lucifer, maar een echt vuur vanaf nul? Duizenden jaren geleden maakten mensen al vuur. Archeoloog Andrew Sorensen (Universiteit Leiden) legt uit wanneer en hoe ze dat deden.

Met archeologische technieken is de plek gevonden waar de nu 83-jarige Jits van Straten in de oorlog verborgen zat. Daan Postma, alumnus van Saxion en nu masterstudent Archeologie in Leiden, vond het hol samen met een medestudent terug.

Het Streaming the Past project, opgezet door archeologen en historici van de Universiteit Leiden, heeft recentelijk een NWA-beurs toegekend gekregen. Het Leidsch Dagblad en universitair weekblad Mare schreven een artikel over dit bijzondere project.

Moet er te midden van het erfgoed van de oude vissershaven van Middelharnis een nieuwe brug komen? Dat was de case-study waar studenten van archeoloog Martijn Manders zich over bogen. Ze bezochten de haven zelf en haalden de lokale krant Eilanden Nieuws.

Er bestaat niet zoiets als één optimaal dieet. Zoveel is universitair hoofddocent archeologie Amanda Henry wel duidelijk geworden in al die jaren dat zij de eetgewoontes van onze prehistorische voorouders bestudeert. In het Leidse alumnimagazine Leidraad vertelt ze over haar onderzoek.

Leidse archeologen doen booronderzoek op een weiland bij het Zeeuwse Grijpskerke. Hier werd in 2002 een offerkuil uit de IJzertijd gevonden. De hoop is dat verder onderzoek meer informatie zal opleveren over het gebruik van het gebied in de IJzertijd.

Archeoloog Femke Reidsma (33) doet onderzoek naar de rol van vuurgebruik in de evolutie van de mens. Leids Universiteits Weekblad Mare schreef over haar onderzoek. ‘Je wordt beter in een kampvuur aan de gang houden als je het chemische proces begrijpt.’

Per 1 april 2024 kunnen verenigingen voor vrijwilligers in de onderwaterarcheologie ontheffing aanvragen voor het doen van kleinschalig onderzoek naar vindplaatsen onder water.

Als ouders in angstige bewoordingen praten over nieuwe situaties, bepaalt dat sterk hoe vermijdend of angstig hun kind zal reageren. Een angststoornis bij de ouder of angstige aanleg van het kind versterkt dit effect echter niet. Leidse onderzoekers publiceerden hierover in Clinical Child and Family…

De Amerikaanse antropoloog Rosemary Joyce krijgt tijdens de diesviering op 8 februari een Leids eredoctoraat. De hoogleraar zorgde voor belangrijke nieuwe inzichten in de oude Mayaculturen van Midden-Amerika.

De rondreizende tentoonstelling ‘Presenteren met de stad’ is neergestreken in het Lipsius. In de presentatie laten studenten en onderzoekers zien hoe hun onderzoek een bijdrage heeft geleverd aan de stad.

Congres/symposium

De kaarten van de Utrechtse Heuvelrug en het Gooi worden de komende maanden door honderden vrijwilligers afgespeurd. Dit doen zij voor het project ‘Scars of War’, een project wat is gestart om sporen in het landschap te onderzoeken van de Tweede Wereldoorlog. Iedereen kan zich als vrijwilliger opgeven.…

Archeologen hebben in Enkhuizen de overblijfselen van een 17e-eeuwse Noord-Amerikaanse landschildpad gevonden. Het is het oudste bewijs dat mensen toentertijd schildpadden als huisdier hielden. ‘Het feit dat deze schildpad oorspronkelijk uit Amerika komt is heel bijzonder. We weten nu wanneer deze dieren…

In het vakblad Vitruvius verhaalt archeoloog Richard Jansen met een aantal collega's over de topvondst van de oudste jurk van Nederland. Deze jurk, gevonden tijdens een routine-opgraving van een ijzertijdgrafveld op de Slabroekse Heide, is een uitstekend voorbeeld waarom het belangrijk is om ruimte…

Bij de nieuwe tentoonstelling Bronstijd – Vuur van verandering maakt het Rijksmuseum van Oudheden een zesdelige podcastserie. Conservator Luc Amkreutz gaat met verschillende experts in gesprek over de bronstijd in Nederland en Europa (2000-800 v.Chr.).

Een tot nu toe onbekende groep mensachtigen uit de oudheid leefde honderdduizenden jaren lang in het huidige Israël. Een deel van die tijd bestonden ze naast moderne mensen. De twee groepen hebben zelfs mogelijk met elkaar samengewerkt en vaardigheden van elkaar geleerd. Archeoloog dr. Gerrit Dusseldorp…

Met de neanderthalers vormen de denisoviërs een euraziatische tak van het geslacht Homo. Pas in 2010 werd de denisovamens als aparte soort ontdekt. Nu is er in Laos een kies gevonden die nieuw licht kan schijnen op deze verre voorouder. Archeoloog Wil Roebroeks duidt de ontdekking in het NRC.

Nieuw archeologisch onderzoek laat zien: mannen met zwaarden blijken ineens vrouwen te zijn, en omgekeerd. Betekenen zulke ontdekkingen dan ook dat de rolverdeling vroeger anders was? Onder meer Leidse archeoloog Luc Amkreutz duidt dit nieuwe onderzoek in een artikel in de Volkskrant.

Meer dan 50 vrijwilligers onderzochten tussen 11 en 15 oktober samen met studenten archeologie van de Universiteit Leiden verschillende heuvels in het Speulder- en Sprielderbos nabij Putten. Dat deden zij in het kader van Erfgoed Gezocht, een citizen science project van Erfgoed Gelderland en de Universiteit…

Op de Veluwe en Utrechtse heuvelrug zijn in een recordtempo meer dan duizend prehistorische grafheuvels in kaart gebracht. Dit alles door de inzet van duizenden vrijwilligers.