Generatieve AI in perspectief

In samenwerking met de Vereniging Ekklesia Leiden

Op 20 november 2024 is het Internationale Dag voor de Rechten van het Kind. Ter gelegenheid organiseert het UNICEF Student Team Leiden een lezing over kinderrechten. Wij spraken met bestuursleden Rewina Teferi Hagos en Tugwell Chadyiwanembwa over hun motivatie.

‘Op AI-gebied is Leiden nog een relatief ongeziene universiteit’, zegt Thomas Dohmen. Als kersvers Director AI Collaboration Center wil hij een Leids AI-samenwerkingsnetwerk smeden, met duurzame en impactvolle relaties tussen de universiteit en maatschappelijke organisaties. De vraag is: hoe? Een k…

Klimaatverandering, verlies van biodiversiteit en milieuvervuiling zijn urgente problemen die vragen om een nauwe samenwerking tussen juristen en natuurwetenschappers. De Leidse universitair docenten Hilde Woker en Jason Rudall onderzoeken deze belangrijke interface tussen recht en natuurwetenschap.…

Voor de een lijkt de vakantie alweer een eeuwigheid geleden, de ander teert er nog maanden op. Wat is het geheim van een ontspannen terugkeer? Psycholoog Margot van der Doef, expert in werk-privébalans, geeft adviezen. ‘Ga niet van nul naar honderd.’

Hoe is het Islamitische Rijk ontstaan? En hoe was het dagelijks leven daar? Twee nieuwe Ted Ed-animaties geven in eenvoudige taal het antwoord op die vragen. Arabisten Petra Sijpesteijn en Birte Kristiansen vertellen hoe het was om de video’s te ontwikkelen.

Is het schadelijk als je vlak voor het slapen gaan nog op een scherm kijkt? Worden we dom door het gebruik van een TomTom? En wat is de impact van een kopbal op onze hersenen? Krijg antwoord op deze en andere vragen op het breinfestival ‘Over de Kop’ op 12 juni.

Michaël Peyrot is met terugwerkende kracht per 1 januari benoemd tot hoogleraar Vergelijkende Indo-Europese Taalwetenschap aan het Leiden University Centre for Linguistics. Hij kijkt ernaar uit om de liefde voor het vak door te geven aan een nieuwe generatie studenten.

Deze week bestaat de bachelor International Studies tien jaar. Wat maakt de grootste opleiding van de Faculteit Geesteswetenschappen zo bijzonder? (oud-)Medewerkers vertellen.

Overblijfselen uit het verleden liggen voor een groot deel verborgen in rivieren, meren en zeeën. Helaas kijken we zelden onder water, en onbekend maakt onbemind. Martijn Manders vertelt in zijn oratie waarom onderwaterarcheologie zo belangrijk is voor het begrijpen van onze geschiedenis.

Het was feest in restaurant Tabú. Decaan Mark Rutgers kreeg daar het eerste exemplaar van LEAP overhandigd, een journal waarin masterstudenten van de Faculteit Geesteswetenschappen zelf wetenschappelijke artikelen publiceren om zich voor te bereiden op een wetenschappelijke carrière.

Met microscopie kunnen we het leven beter begrijpen en ziektes beter bestrijden. Het nieuwe NL-BioImaging netwerk gaat daarvoor de modernste technologieën en diensten ontwikkelen. Universiteit uit heel Nederland, waaronder de Universiteit Leiden en het Leids Universitair Medisch Centrum, bundelen hun…

Direct na haar studie, Culturele Antropologie en Media Studies, werd Lyonne van Gaalen (25) in september 2017 trainee bij LDE (de strategische alliantie tussen de Universiteit Leiden, de TU Delft en de Erasmus Universiteit). Tijdens haar tweede en laatste traineejaar coördineert ze de activiteiten voor…

Waarom hebben we geen Faculteit van Voedselsysteem, Gezonde samenleving of Rechtvaardige duurzame energievoorziening? In het Financieele Dagblad van zaterdag 29 oktober betoogt Jan Willem Erisman dat voor bestrijding van crises ook de wetenschap moet veranderen.

In 2011 troffen onder meer Leidse archeologen in Uden de resten aan van een jurk uit 800 voor Christus. 'Het was een vrij normale opgraving, tot we opeens een rechthoekige kuil aantroffen', vertelt archeoloog Richard Jansen, betrokken bij de ontdekking. Een reconstructie van de jurk wordt nu tentoongesteld…

Sense Jan van der Molen is vanaf 1 maart de nieuwe wetenschappelijk directeur van het Leiden Instituut voor Onderzoek in de Natuurkunde.

Via een open oproep zocht Museum De Lakenhal creatieve oplossingen voor het probleem van groeiverslaving. Uit ruim 500 inzendingen zijn 15 kunstwerken geselecteerd voor de expositie 'If things grow wrong'. Ook de creaties van de Leidse wetenschappers Peter van der Putten en Evert Jan van Leeuwen zijn…

In het Leidse Museum De Lakenhal staat momenteel een piepkleine 3D-print van een beeld van Rembrandt. Het beeld is zo klein, dat bezoekers het niet met het blote oog kunnen zien. Onderzoeksanalist Rachel Doherty en universitair docent Daniela Kraft geven in de NRC toelichting over het kunstwerk.

Wereldwijd zijn er op dit moment 100.000 schimmelsoorten bekend. Een fractie van de volledige schimmelwereld. Dat vertelt de onlangs gepromoveerde hoogleraar Arthur Ram in het Parool. Hij legt uit hoe ongelofelijk nuttig schimmels kunnen zijn, en hoe hij zich hier in zijn onderzoek mee bezig houdt.

Lawaai kan de stad een kwelling maken voor het oor. Maar geluid kan een stad ook veraangenamen, mits goed vormgegeven. Daarvoor heb je kunstenaars nodig, zegt hoogleraar auditieve cultuur Marcel Cobussen in Trouw.

Sterrenkundige Jorryt Matthee won in 2018 de C.J. Kok Juryprijs voor het beste proefschrift van de Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen. Hij slaagde erin een aantal zeldzame sterrenstelsels uit het vroege heelal op te sporen. Eén daarvan kreeg dezelfde initialen als voetbalster Cristiano Ronaldo:…

Vier Leidse wetenschappers ontvangen een prestigieuze Vici-beurs. Dat maakte de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) bekend.

Mensen kunnen niet zonder eiwitten. Eiwitten versnellen chemische reacties of helpen bij de afbraak van medicijnen. Maar hun complexe werking is nog altijd moeilijk te vatten. Chemicus Marcellus Ubbink kreeg een Vici-subsidie om de dynamiek van eiwitten in ons lichaam in beeld te brengen.

Een internationaal team van sterrenkundigen onder wie de Leidse hoogleraar Ewine van Dishoeck heeft voor het eerst het gas benzeen (C6H6) waargenomen in een planeetvormende schijf rond een jonge ster. De waarnemingen vertellen ons meer over het ontstaan van planeten in deze schijf, zoals ook onze aarde.…

Een internationaal team van wetenschappers, geleid door astronomen van de Sterrewacht Leiden, heeft met de James Webb-ruimtetelescoop ontdekt dat belangrijke ingrediënten voor het maken van potentieel leefbare werelden aanwezig zijn in protosterren in een vroeg stadium, waarin nog geen planeten zijn…

Synthetische brandstof is schoner dan natuurlijke olie, maar het productieproces is nog niet efficiënt genoeg. Nu hebben wetenschappers voor het eerst direct de moleculen waargenomen die uit het chemische proces ontstaan. Het opent de deur richting efficiënte ‘designer’ katalysatoren. Publicatie op…

De ERC Council heeft aan vijf veelbelovende Leidse wetenschappers een Starting Grant toegekend. Twee gaan er naar Sociale Wetenschappen, een naar Geesteswetenschappen/Governance and Global Affairs, een naar het LUMC en een naar Wiskunde en Natuurwetenschappen.

Ons eigen sterrenstelsel is niet in zijn eentje gevormd, maar smolt in zijn vroege jeugd samen met een ander groot stelsel. Dat schrijft een internationaal onderzoeksteam op 1 november in Nature. Laatste auteur van het artikel is de Leidse astronoom Anthony Brown.

Toenemende resistentie en een gebrek aan nieuwe antibiotica vormen een groot probleem voor de volksgezondheid. Tegen die achtergrond zoekt Gilles van Wezel van het Instituut Biologie Leiden naar nieuwe medicijnen. Samen met toenmalig promovendus Changsheng Wu en collega’s ontdekte hij het bijzondere…

Een internationaal team astronomen, onder leiding van sterrenkundigen werkzaam aan de universiteiten van Amsterdam, Leiden en Hawaii, mag als een van de eerste in de wereld gaan meten met de James Webb Space Telescoop. Met hun project 'Ice Age' gaan ze ijzige stofdeeltjes in de ruimte onderzoeken.

Het seculiere Westen worstelt met de komst van AI, maar moslims in Zuidoost-Azië óók. Wat kunnen we van elkaar leren?

Eiwitten uit het Golgi-complex van de cel op een gecontroleerde manier vernietigen. Dat is de focus van het baanbrekende onderzoek van chemicus Marta Artola. Door een nieuwe technologie te ontwikkelen gericht op specifieke eiwitten in het Golgi-complex, wil Artola nieuwe mogelijkheden voor medicijnontwikkeling…

Niels Laurens (37) is sinds 1 oktober aangesteld als directeur Bedrijfsvoering bij de Faculteit Governance and Global Affairs. De meeste collega’s binnen de faculteit heeft hij vanwege corona alleen via een beeldscherm gezien. Hoewel de online kennismakingen hem goed afgaan, mist Niels Laurens het persoonlijke…

De ploeg van schaatscoach Jac Orie gooit in aanloop naar de Olympische Winterspelen in Pyeongchang (Zuid-Korea) een nieuw wapen in de strijd: intensieve data-analyse door de Leidse wetenschapper Arno Knobbe. Frank Beijen schreef erover voor NWO.

Drie docenten van Geesteswetenschappen ontvingen dit jaar de Senior Kwalificatie Onderwijs (SKO). Universitair docent Markus Davidsen is een van hen. Wat maakt onderwijs volgens hem goed?

Heb je een plan om het onderwijs of de leeromgeving van de Faculteit Geesteswetenschappen diverser of inclusiever te maken? Dan kun je een aanvraag doen bij het facultaire JEDI-fonds. Nasreen werkte dit jaar mee aan een nieuwe syllabus voor het eerstejaarsvak Oude Geschiedenis.

Festival

Astronomen willen het heelal begrijpen, van de Oerknal tot nu, en hoe dit verder zal gaan. In Leiden concentreren ze zich daarbij op twee vragen: 'Hoe ontstaan sterren en planeten? en 'Hoe ontstonden in het jonge heelal sterrenstelsels en zwarte gaten?' Een nieuwe generatie telescopen – net klaar of…

Hoe moeten we omgaan met de fase na de coronacrisis? Erwin Muller, hoogleraar Veiligheid en Recht aan de Universiteit Leiden en voormalig vicevoorzitter van de Onderzoeksraad voor Veiligheid, reflecteert in een video voor de Vereniging voor Bestuurskunde op de herstelfase van de crisis.

Microplastics zijn kleine stukken plastics die we overal in het milieu tegenkomen. Op het CML wordt onderzoek gedaan naar de wereldwijde verdeling van deze plastics via citizen science: een techniek waarin het publiek wordt betrokken. Daarnaast worden intensieve case-studies in het Caribisch gebied…

Hoogleraar Jürgen Zangenberg begrijpt de kritiek op de banden van Nederlandse Universiteiten met Israëlische academische instellingen, maar een samenwerkingsverbod zou hij betreuren. In zijn vakgebied vraagt de complexiteit van historisch onderzoek en archeologie om gezamenlijke kennis en interpreta…

Per 1 mei is Casper de Jonge benoemd tot hoogleraar Griekse Taal- en Letterkunde. ‘De Griekse literatuur komt niet alleen uit Athene: ook auteurs uit Egypte, Syrië en Klein-Azië schreven in het Grieks.’

Hoe verminder je agressie als twee partijen met elkaar in strijd zijn? Het promotieonderzoek van psycholoog Lennart Reddmann laat zien dat het zin heeft om een vreedzaam alternatief te bieden. Al profiteert vooral de aanvallende partij van zo’n oplossing.

Promovendus Janine Westendorp deed met haar collega’s literatuuronderzoek naar wat patiënten met kanker en hun naasten als schadelijke communicatie vanuit zorgverleners ervaren. De resultaten zijn gepubliceerd in het tijdschrift Psycho-Oncology en worden uitgebracht als poster om te verspreiden onder…

Weinig details, relatief weinig woorden. Het gepresenteerde coalitieakkoord is een van de kortste in de afgelopen twintig jaar, weet Arco Timmermans. Heel lang is er dan ook niet onderhandeld over de hoofdlijnen. ‘De komende weken gaan we vooral het morningafter-effect zien. Ik heb grote twijfels of…

Historicus Dario Fazzi is de nieuwe bijzonder hoogleraar aan het Roosevelt Institute for American Studies (RIAS), een strategische partner van de Faculteit Geesteswetenschappen. Hij begint op 1 september en zal zijn nieuwe functie combineren met zijn huidige docentschap bij het Instituut voor Geschi…

Hoogleraar André Baranski maakt zich hard voor de kwaliteitsverbetering van orgaanuitname. Belangrijk hierbij is volgens hem dat uitnamechirurgen bij orgaantransplantaties wereldwijd gestandaardiseerd worden opgeleid en gecertificeerd. Dat zei hij in zijn oratie op 16 april.