Dit is een jaarlijkse serie publiekslezingen op de plek die het hart vormt van de Sterrenkunde in Leiden: de Oude Sterrewacht.

Sommige mensen hebben aanleg om kanker te krijgen. Al bij de geboorte kunnen er mutaties in het erfelijk materiaal zitten die de kans op het krijgen van kanker verhogen. Onderzoekers nemen deze mutaties onder de loep om meer te weten te komen over hoe kanker ontstaat.

Een chemokuur die niets doet, totdat je hem met licht bestraalt. Voor de ontwikkeling daarvan ontving Sylvestre Bonnet een Vici-beurs van 1,5 miljoen euro. Hiermee 'bouwt' de Leidse chemicus een nieuw molecuul om tumoren te bestrijden die nu nog lastig te behandelen zijn.

Bij kanker groeien lichaamscellen ongecontroleerd. Het gedetailleerd in kaart brengen van hoe dit precies gebeurt maakt het mogelijk om efficiënte therapieën te ontwikkelen. Onderzoekers van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) en de Universiteit Leiden werken samen aan het vermeerderen van…

Kan het conditioneringsparadigma worden gebruikt voor kankerbehandeling met checkpointinhibitie?

Mede dankzij volhardendheid van een Leidse onderzoeksgroep wordt kanker in de nabije toekomst mogelijk opgespoord met slechts een simpel druppeltje bloed. Niet alleen kan hierdoor de diagnose in een vroeger stadium worden vastgesteld, ook is de bloedtest goedkoop, snel en patiëntvriendelijk. De eerste…

Wetenschappers van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) en het Antoni van Leeuwenhoek hebben ontdekt hoe gespecialiseerde immuuncellen in staat zijn tot het opsporen en verwijderen van tumoren, die ‘onzichtbaar’ zijn voor de conventionele verdedigingsmechanismen van het immuunsysteem. Deze…

Chemische stoffen maken, om biologische vragen mee op te lossen. Wouter van der Linden vat even kort de chemische biologie samen. Daaraan levert hij zijn bijdrage met stoffen die uiteindelijk behulpzaam zijn in de strijd tegen kanker: ‘Dus niet de medicijnen zelf, maar een chemische gereedschapskist…

Per jaar krijgen in Nederland meer dan vierduizend vrouwen de diagnose gynaecologische kanker. Rinske Bakker onderzocht hoe vrouwen die daar behoefte aan hebben na behandeling hun seksuele relatie weer op kunnen pakken.

Chemicus Sylvestre Bonnet werkt aan een methode om tumorcellen met licht te bestralen en vervolgens te bestoken met antikankermoleculen die niet werken in het donker, maar wel zeer giftig worden zodra ze met licht bestraald worden. Deze methode kan ernstige bijwerkingen in het lichaam voorkomen. Om…

De Leidse promovendus Xuequan Zhou heeft een veelbelovend nieuw molecuul ontworpen dat effectief kankercellen kan bestrijden zonder hierbij ook de gezonde cellen aan te tasten. De truc: het medicijn wordt pas actief als je het bestraalt met licht. Zhou’s nieuwe molecuul is extra efficiënt, aangezien…

Prof. Judith Bovée kreeg zaterdag een prijs uitgereikt op Zeldzame Ziektendag. De prijs is een blijk van waardering vanuit de gezamenlijke patiëntenverenigingen voor haar wetenschappelijk en diagnostisch werk op het gebied van zeldzame bottumoren.

Met een Vici-subsidie van 1,5 miljoen euro gaat hoogleraar Mathematische Biologie Roeland Merks op zoek naar manieren om rommelige en lekke bloedvaten in tumoren aan te pakken. Hiervoor combineert hij op een unieke manier wiskundige simulaties met labexperimenten.

Kanker is tegenwoordig de belangrijkste doodsoorzaak in Nederland. Ieder jaar wordt op Wereldkankerdag (4 februari) extra stil gestaan bij de gevolgen en mogelijke bestrijding van deze ziekte. Biowetenschappers van de Universiteit Leiden onderzoeken kanker op fundamenteel niveau en staan daarmee aan…

Om goede medicijnen te ontwikkelen tegen kanker, is nog veel nieuw inzicht nodig in hoe kwaadaardige tumorcellen zich ontwikkelen. Hoogleraar Ewa Snaar-Jagalska kijkt daarbij niet alleen naar het effect van medicijnen op geïsoleerde cellen, maar ook naar het gedrag van kankercellen in hun weefselomgeving.…

Het Antoni van Leeuwenhoek/Nederlands Kanker Instituut, het Leids Instituut voor de Chemie en het Pivot Park Screening Centre gaan kennis en infrastructuur delen in het Cancer Drug Discovery Initiative. Vrijdag 11 oktober tekenden ze een letter of intent.

Een essentieel eiwit dat onze hartslag reguleert blijkt ook belangrijk te zijn voor kankercellen. De ontdekking zou kunnen leiden tot nieuwe behandelingen tegen uitzaaiing. Publicatie in Science Signaling op 4 april.

Bij onderzoek naar geneesmiddelen zou meer gebruik moeten worden gemaakt van data science. Dat zegt Gerard van Westen, postdoctoraal onderzoeker bij het Leiden Academic Centre for Drug Research (LACDR). ‘Als je betere medicijnen wilt hebben, moet je starten bij data.’

Onderzoeksgroepen in het Biological & Soft Matter onderzoeksprogramma ontrafelen de mechanismen in biologische processen en ontwikkelen nieuwe zachte materialen die geïnspireerd zijn door de natuur.

De onderzoeksgroep van biochemicus Mario van der Stelt sluit zich aan bij het Oncode Institute. Samen met 61 andere onderzoeksgroepen verspreid over 12 academische instellingen gaan zij de strijd aan tegen kanker. Van der Stelt: ‘Hopelijk kunnen onze nieuwe moleculen dienen als startpunt voor nieuwe…

Twee teams van chemici en life science onderzoekers hebben een Technology Area (TA) premie ontvangen van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). Met het geld gaan zij onderzoek doen naar nieuwe geneesmiddelen voor de behandeling van kanker en op nano- en moleculair niveau op…

Wist u dat genen een rol spelen bij het ontstaan van obesitas? En hoe zit het met migraine en kanker? Spelen genen hierbij ook een rol? Onderzoekers van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) vertellen er aankomende maand over in het RTL 4-programma ‘Lang zullen we Leven’.

Eind 2015 is een vrouw bevallen van een baby die verwekt kon worden dankzij het terugplaatsen van ontdooid eierstokweefsel. Dankzij de transplantatie in het LUMC kon zij weer zwanger worden.

Chemicus Gerjan de Bruin ontwierp een methode om het afbraakproces van eiwitten in cellen te remmen. Dat kan mogelijk bijdragen aan nieuwe kankermedicijnen met minder bijwerkingen. Promotie op 1 juni.

In zijn oratie 'Op de juiste knopjes drukken' op 2 december spreekt prof.dr. Ferry Ossendorp over zijn onderzoek naar de inzet van het immuunsysteem tegen kanker.

Kanker is een van de belangrijkste doodsoorzaken in Nederland. Leidse onderzoekers werken aan een betere bestrijding van de verschillende soorten kanker met een hogere kwaliteit van leven voor de patiënt. Meer inzicht in hoe kanker zich ontwikkelt, maakt het mogelijk om gepersonaliseerde en preciezere…

Leids biofysicus Stefano Coppola heeft de prestigieuze AXA fellowship binnengehaald. Met deze beurs kan hij twee jaar onderzoek doen naar de rol van mechanische factoren in de ontwikkeling van alvleesklierkanker.

Vorig jaar droegen de scheikundigen Dennis Wander en Hermen Overkleeft bij aan een belangrijke ontdekking over een veelgebruikt kankermedicijn. Hun onderzoek heeft is nu benoemd tot Finalist voor de PNAS Cozzarelli-prijs in de klasse Biomedical Sciences.

Met ingang van 1 april 2018 is Erik Danen benoemd tot hoogleraar Cancer drug target discovery bij het Leiden Academic Centre for Drug Research (LACDR). Zijn vakgebied is celbiologie van kanker, waarin hij zich richt op de achterliggende mechanismen bij uitzaaiingen en resistentie voor behandelingen.

Met de krachtige elektronenmicroscopen van NeCEN bestuderen we afwijkingen aan cellen van bloedvaten bij hart- en vaatziekten, de wisselwerking tussen ziekteverwekkers en gastheren bij infectieziekten, moleculaire processen die kanker veroorzaken, de interactie tussen geneesmiddelen en target-eiwitten.…

Er komen steeds meer medicijnen die op specifieke kenmerken van een tumor gericht zijn. De toepassing van chemotherapie wordt nog steeds verbeterd.

Kasteren

De behandeling en zorg rondom kanker wordt steeds geavanceerder. Zo kunnen chirurgen veel preciezer gaan opereren en komen er therapeutische vaccins om het eigen immuunsysteem van de patiënt aan te sporen de kanker te bestrijden. Ook wordt er gewerkt aan betere vroegdiagnostiek en is er veel meer oog…

Promovendus Dennis Wander is op zoek naar het beste van twee werelden. Dat wil zeggen: een kankermedicijn dat zowel effectief is, als weinig bijwerkingen heeft. Hij maakt daarvoor nieuwe moleculen geïnspireerd op twee bestaande medicijnen. En niet zonder resultaat: ‘We hebben een nieuwe variant gemaakt…

Overkleeft

Ontdek de cursus 'Geriatrische Oncologie' van Boerhaave Nascholing en leer over de behandeling van oudere kankerpatiënten. Lees hier meer!

Het Leidse natuurkunde-instituut heeft drie van de twaalf beschikbare subsidies in de wacht gesleept uit de FOM-Projectruimte. Groepsleiders Milan Allan, Stefan Semrau en Carlo Beenakker krijgen allen rond de 400.000 euro voor hun onderzoek.

NNMT wordt beschouwd als een nieuw potentieel farmacologisch doelwit in de behandeling van een verscheidenheid van kankers, stofwisselingsziekten en andere pathologieën. Het toenemend aantal publicaties waarin de rol van NNMT bij ziekten wordt opgehelderd, heeft op zijn beurt de ontwikkeling van krachtige…

Twee jonge excellente chemici, Jeroen Codée en Sander van Kasteren, hebben een ECHO subsidie van € 260.000 euro toegekend gekregen door de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek. Hiermee kunnen hun onderzoeksprojecten van start gaan.

Een consortium van onderzoeksgroepen, waaronder die van LACDR-hoogleraar Erik Danen, gaat met een NWO Perspectief-subsidie van bijna vijf miljoen euro bouwen aan een universele standaard voor organ-on-chip-modellen. Hiermee willen ze de toepassing van deze chips in de biomedische en farmaceutische industrie…

Hoogleraar Radiologie Lioe-Fee de Geus-Oei was al hoogleraar aan het LUMC en aan de Universiteit Twente. Nu is zij ook benoemd als Medical Delta hoogleraar de TU Delft. 'Praten met mensen uit andere disciplines maakt mij altijd enorm bescheiden, want dan valt het me op hoe anders zij tegen dezelfde…

Bacteriën op heterdaad betrapt, diep bevroren terwijl ze op het punt stonden de ziekte van Lyme te veroorzaken. Razend enthousiast is Ariane Briegel over wat ze allemaal kan zien dankzij de drie-eenheid van een vriestechniek, een microscoop met camera en kunstmatige intelligentie. 'Het is fascinerend,…

Hoe kun je tumorcellen zo effectief mogelijk uitschakelen? Het DNA-reparatiemechanisme lijkt een belangrijk mechanisme om de effectiviteit van de bestrijding van kankercellen met chemotherapie te vergroten. Om dit mechanisme te beïnvloeden is fundamentele kennis over de werking van het DNA-reparatiemechanisme…

Leidse chemici hebben een nieuwe techniek ontwikkeld waarmee ze de rol van kinases – een groep eiwitten – kunnen achterhalen in een levende cel. De techniek maakt het eenvoudiger om nieuwe medicijndoelwitten te vinden voor ziektes als kanker en reuma. Het team publiceerde de bevindingen in het vakblad…

Tumoren gedragen zich als mini-orgaantjes, manipuleren hun omgeving en gebruiken lichaamseigen processen om te overleven en uit te zaaien. Door onderzoek van Erik Danen en zijn collega’s komen we steeds meer te weten over de complexe aard van tumorcellen. In het NRC vertellen de wetenschappers over…

Wetenschappers van het LUMC en het Leids Instituut voor Chemisch Onderzoek hebben een belangrijke ontdekking gedaan over het veelgebruikte antikankermedicijn doxorubicine. Ze vonden een manier om de bijwerkingen te verminderen, zonder de effectiviteit van het medicijn te verliezen. Dat is hoopvol, want…

Nog altijd lukt het niet om alle kankerpatiënten van de juiste behandeling te voorzien. Oncode Accelerator wil daarom de manier waarop we kankerbehandelingen ontwikkelen innoveren: binnen het programma wordt de patiënt centraal gesteld. Universiteit Leiden en LUMC gaan hier samen met andere partijen…